Podstawowe zasady weryfikacji audytów

Audyty energetyczne i remontowe sporządza się i weryfikuje na podstawie:

1. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego,
2. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego sposobu weryfikacji audytu energetycznego i części audytu remontowego oraz szczegółowych warunków, jakie powinny spełniać podmioty, którym Bank Gospodarstwa Krajowego może zlecać wykonanie weryfikacji audytów. 

Proces weryfikacji audytów składa się z:

1. etapu wstępnego, trwającego nie dłużej niż siedem dni roboczych liczonych od dnia otrzymania przez weryfikatora audytu energetycznego lub części audytu remontowego. W tym czasie weryfikator dokonuje oceny jego kompletności. W przypadku stwierdzenia niekompletności złożonego do weryfikacji audytu energetycznego lub części audytu remontowego, weryfikator informuje, w formie pisemnej, inwestora o konieczności dokonania uzupełnień, wyznaczając termin na ich dokonanie,
2. etapu właściwego, trwającego nie dłużej niż dwa tygodnie, liczone od dnia po zakończeniu etapu wstępnego lub po dokonaniu uzupełnień, o których mowa w pkt. 1). Weryfikator w tym czasie sprawdza zgodność audytu energetycznego lub części audytu remontowego z wymaganiami, określonymi w rozporządzeniu dotyczącym audytów.

Po zakończeniu postępowania weryfikacyjnego weryfikator wystawia ocenę weryfikacyjną zawierającą stwierdzenie, że weryfikacja jest pozytywna albo negatywna. W przypadku negatywnej oceny weryfikator pisemnie uzasadnia swoją ocenę. 

Zakres weryfikacji audytu energetycznego obejmuje sprawdzenie:

1. kompletności dokumentów i prawidłowości kalkulacji planowanych kosztów robót budowlanych,
2. kompletności inwentaryzacji przedmiotu audytu,
3. prawidłowości oceny stanu technicznego przedmiotu audytu, o którym mowa w rozporządzeniu dotyczącym audytów,
4. wskazanych rodzajów usprawnień oraz przedsięwzięć termomodernizacyjnych wykonanych zgodnie z algorytmem oceny opłacalności i poddanych optymalizacji.

Uwaga!

Weryfikatorzy weryfikują otrzymane audyty przy uwzględnieniu metod i Polskich Norm stosowanych przy ich sporządzeniu. Tak więc do audytów sporządzanych do czasu opublikowania przez Polski Komitet Normalizacji tłumaczenia na język polski normy PN-EN-ISO 13790:2008 przy tworzeniu audytu zakresie metodologii badania końcowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania została zastosowana norma PN-B-02025:2001, weryfikacja audytu nastąpi w oparciu o tę normę. Natomiast weryfikacja audytów sporządzonych w oparciu o normę PN-EN-ISO 13790:2008 zostanie oparta o tę normę 

Dla budynków nieobjętych zakresem ww. PN (budynki inne niż mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i stanowiące własność samorządu terytorialnego, służące do wykonywania przez nie zadań publicznych), sezonowe zapotrzebowanie na ciepło należy wyznaczać zgodnie z rozporządzeniem dotyczącym sporządzania świadectw energetycznych.

       5. kompletności dokumentacji zawierającej sposób realizacji optymalnego wariantu
           przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

Zakres weryfikacji części audytu remontowego obejmuje sprawdzenie:

1. kompletności dokumentów i prawidłowości kalkulacji planowanych kosztów robót budowlanych;
2. kompletności części audytu remontowego,
3. prawidłowości oceny stanu technicznego przedmiotu części audytu remontowego,
4. prawidłowości kalkulacji wartości wskaźnika EK, przez który rozumie się wartość wskaźnika E, o którym mowa w ustawie, określającego roczne zapotrzebowanie na energię końcową (ciepło) do ogrzewania budynku w sezonie grzewczym na jednostkę powierzchni wyrażoną w kWh/(m2 x rok), obliczonego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz. U. Nr 201, poz. 1240),
5. zasadności rzeczowego zakresu prac wchodzących w skład wybranego wariantu przedsięwzięcia remontowego, niezbędnych do spełnienia warunku, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy,
6. kompletności dokumentacji realizacji procedury wyboru wariantu przedsięwzięcia remontowego, przewidzianego do realizacji. 

Przy wykonywaniu audytów energetycznych i remontowych w częściach obejmujących obliczenia cieplne, w szczególności należy pamiętać o tym, że:

1. dla wszystkich przyjętych do obliczeń wielkości powinno znajdować się w audycie jasne i zwięzłe uzasadnienie w postaci opisu lub powołania się na dokumenty źródłowe, co dotyczy w szczególności stawek i cen energii przyjmowanych do obliczeń wielkości oszczędności kosztów energii, kosztów jednostkowych robót budowlanych, dokumentacji technicznej, itp.,
2. w audytach należy: 
   • precyzyjnie wypełniać wszystkie pozycje strony tytułowej i karty audytu energetycznego i remontowego budynku,
   • zamieszczać dokumentację obliczeń zapotrzebowania budynku na ciepło i moc cieplną dla stanu istniejącego i co najmniej wariantu wskazanego do realizacji,
   • zamieszczać krótki opis przeprowadzonej modernizacji systemu grzewczego
     po 1984 r.,
   • zamieszczać charakterystykę systemu grzewczego w zakresie umożliwiającym weryfikację przyjętych składowych systemu grzewczego,
3. dofinansowaniu, ani w ramach remontu, ani w ramach termomodernizacji nie podlegają części budynku przeznaczone pod usługi oraz inne lokale użytkowe (czyli generalnie niemieszkalne i w przypadku ustawy termomodernizacyjnej nie służące do realizacji celów przez jednostki samorządów terytorialnych). W związku z powyższym na zasadach określonych w rozporządzeniu (np. oddzielna karta audytu w przypadku audytu energetycznego oraz wskaźnikowo w przypadku audytu remontowego) roboty modernizacyjne dotyczące tej części budynku mają być wyłączone z zakresu robót podlegającego dofinansowaniu premią termomodernizacyjną bądź remontową,
4. optymalizacja zakresu robót w przypadku termomodernizacji powinna być wykonana bezwzględnie zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu, co oznacza, że o ile jakieś przedsięwzięcie jest możliwe do realizacji z technicznego punktu widzenia, to audytor ma obowiązek poddać je analizie. Zasadą jest, że inwestor podejmuje decyzję o wyborze wariantu dopiero na podstawie obiektywnie wykonanego audytu energetycznego z listy możliwych do realizacji wariantów określonych przez audytora. Wynika to z fundamentalnej zasady zapisanej w rozporządzeniu, że dofinansowanie z publicznych środków przeznaczane jest na realizację najbardziej efektywnych energetycznie i ekonomicznie działań termomodernizacyjnych określonych wg procedury podanej w rozporządzeniu dotyczącym wykonania świadectw. Wytyczne inwestora nie mogą zatem dotyczyć, a już z pewnością zmieniać treści rozporządzenia,
5. często popełniane są błędy związane z korzystaniem z programów do obliczania sezonowego zapotrzebowania na ciepło do celów ogrzewania. Należy zwrócić szczególną uwagę na weryfikację uzyskanych w ten sposób wyników obliczeń. Uzasadnianie często bezsensownych wyników obliczeń faktem, że „tak policzył komputer" nie jest brane pod uwagę w trakcie weryfikacji,
6. przyczyną wielu przypadków zmniejszenia w trakcie weryfikacji wielkości kredytu i premii termomodernizacyjnej jest niewłaściwe i nielogiczne określanie w audytach wielkości opłaty za moc zamówioną. Zmianę kosztów stałych skalkulowanych w tej opłacie (niestety najczęściej w sposób błędny) uwzględnia się tylko wtedy, kiedy ma ona rzeczywiście miejsce w wyniku termomodernizacji (a w wielu przypadkach nie ma),
7. nie należy sprawności - szczególnie źródeł ciepła - uwzględniać w obliczeniach wielokrotnie. Bardzo często zdarzają się przypadki uwzględniania tej sprawności zarówno w obliczeniu jednostkowego kosztu energii, jak i w ilości energii, co generuje ewidentnie zawyżone wielkości oszczędności kosztów energii w audycie,
8. podstawowym kryterium optymalizacji robót termomodernizacyjnych jest spełnienie warunku SPBT = min., a nie warunku R ≥ R_min. Jeżeli więc jest spełniony warunek R ≥ R_min, a wraz ze wzrostem grubości ocieplenia SPBT nadal maleje, to również nadal wzrasta grubość ocieplenia. Jedynym ograniczeniem grubości ocieplenia w takich przypadkach może być wyłącznie brak technicznych możliwości jego wykonania powyżej jakiejś grubości,
9. analizie podlegać mogą jedynie przedsięwzięcia, których sposób realizacji jest zgodny z zasadami sztuki budowlanej i takie, które gwarantują uzyskanie zakładanego efektu po ich realizacji. Nie ma zatem sensu np. ocieplanie stropodachu wentylowanego od zewnętrznej strony, czy stosowanie nawiewników w nieszczelnej stolarce okiennej,
10. niewłaściwe jest arbitralne zakładanie do obliczeń wysokości temperatur w nieogrzewanych pomieszczeniach w budynku. Temperatury te powinny zostać wyliczone metodą bilansową, co jest znacznie ułatwione w przypadku korzystania z programów komputerowych,
11. nie powinno się korzystać z metody uproszczonej do obliczania sezonowego zapotrzebowania na ciepło zamieszczonej w załączniku do normy PN-B-02025. W takich przypadkach należy się liczyć praktycznie w każdym przypadku ze zmniejszeniem wielkości oszczędności energii i kosztów na etapie weryfikacji, co najczęściej pociąga za sobą również zmniejszenie wielkości premii termomodernizacyjnej,
12. nie jest właściwe określanie efektu w postaci oszczędności energii dla całej inwestycji termomodernizacyjnej jako sumy oszczędności cząstkowych dla poszczególnych przedsięwzięć. Na etapie weryfikacji w takim przypadku praktycznie zawsze następuje zmniejszenie wielkości oszczędności kosztów energii, co może prowadzić do zmniejszenia wysokości premii,
13. podzielniki kosztów, jakkolwiek zgodnie z rozporządzeniem powodują zmniejszenie zużycia energii, to ich zastosowanie łączy się z dodatkowym kosztem związanym z obsługą odpowiedniego systemu rozliczeniowego. Koszt ten zmniejsza wielkość rocznych oszczędności kosztów i należy go uwzględnić w obliczeniach,
14. do analizy efektów modernizacji instalacji c.w.u. należy dołączyć szczegółowe obliczenia. Wyjaśnienia typu „zakłada się 30 % oszczędności energii" niepoparte żadnymi obliczeniami są niewystarczające i narażają audyt na ryzyko korekty wielkości oszczędności i kosztów energii w trakcie weryfikacji,
15. zastosowanie kolektorów słonecznych, pomp ciepła oraz instalacji do odzysku ciepła z powietrza wentylacyjnego (rekuperacji) również wymaga dołączenia szczegółowych obliczeń efektów z tego wynikających. Należy przy tym stosować w obliczeniach parametry pracy i wydajności urządzeń określone dla średniorocznych warunków eksploatacyjnych, a nie podawane przez producentów parametry zbadane na stanowiskach pomiarowych w ściśle określonych i kontrolowanych warunkach laboratoryjnych, pamiętając o tym, że rzeczywiste warunki eksploatacji czasami bardzo znacząco różnią się od warunków laboratoryjnych,
16. podobnie zasady dotyczą parametrów izolacyjności materiałów ociepleniowych i materiałów budowlanych w ogólności. Parametry podawane przez producentów nie są tymi, które można i należy przyjmować do obliczeń cieplnych i należy je przeliczyć na wartości obliczeniowe wg zasad określonych w odpowiednich normach. 

[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkowa oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz. U. 2008 nr 201, poz. 1240)